E - Bültenimize Abone ol

MEM Û ZÎN

Dengbêj anlatılarından  tiyatro sahnesine

Mem ve Zin, mitolojik unsurlarla örülmüş bir Kürt aşk hikayesidir. Yüzlerce yıldır farklı şarkıcılar ve hikaye anlatıcıları tarafından anlatılmıştır. Bu yüzden destanın onlarca versiyonu var. Kaynağını Mem Alan kitabından alır. Ünlü Kürt şairi Ahmed Khani’nin en ünlü versiyonu, özgün bir yorumla 17. yüzyılda yazılmıştır. Bu oyunda kullanılan versiyon, ünlü şarkıcı Reso’nun günümüze ulaşan kaydıdır. Hikaye, Mem ve Zin’in büyük ve imkansız aşkı etrafında dönen ihanet, cesaret, misafirperverlik, kötülük ve adaletsizlik hakkındadır. Ama en büyük aşk elin söylediğidir.

Ritüellerin ve efsanelerin dilinden bir hikaye

Yönetmenliğini Mirza Metin’in üstlendiği oyun, minimal bir estetikle sahnelenmiştir. Klasik bir tiyatro oyunu olarak değil, bir ritüel olarak tasarlanmıştır. 

Oyun, metaforlar aracılığıyla destanın bilinç dışını ortaya çıkarmaya ve sahnede büyülü bir tören yaratmaya çalışır. Oyuncuların kontrolünde olan davullar, tahıllar ve sahne ışıkları bu törenin ritmine ve görselliğine hizmet eder. Davul tokmaklarıı ise törende maske olarak kullanılır. Geleneksel Kürt dansları, oyuncularda esrik bir  enerji yaratır ve performansı ritüel bir anlatıya dönüştürür. Dengbêjlerin ve çobanların vokal kullanma tekniklerinden yararlanılarak  sözün anlamının ötesinde bir perde aralanmaya çalışılır. Korolar oyuna antik bir hava katar.  

Oyunculuk araştırması ve Kendilik Karnavalı

Mem û Zîn çalışmasının temel sorusu şudur: destan, masal, kılam, stran vb gibi geleneksel anlatı formları çağdaş bir tiyatro metni olarak yeniden yazılmadan nasıl çağdaş ve özgün bir biçimde sahnelenebilirler?

Mirza Metin uzun yıllardır bu ve benzeri sorulara cevaplar bulmak için Dîwana Xwebûnê (Carnival  of Selfhood) adını verdiği oyunculuk araştırmaları yapmakta, oyuncularla ses, nefes, hareket ve anlatı teknikleri üzerine çalışarak kendine özgü oyunculuk egzersizleri geliştirmektedir. Bu araştırma çalışmasında dengbêjlerin, çîrokbêjlerin, çobanların ve govendgerlerin icralarını kaynak almaktadır. Mem ve Zîn bu bağlamda çalışılmış ilk performanslardan biridir ve Batman’da gerçekleşmiştir.

Mem û Zîn

Mem û Zîn anlatılagelen önemli Kürt aşk destanlarından biridir ve destanın orjinalinin Memê Alan destanına dayandığı bilinmektedir. Önemli dengbêjlerden biri olan Dengbêj Reso da birçok dengbêj gibi bu destanı hem anlatı hem kılam formunda icra etmiş ve kendinden genç birçok dengbêj’e de esin kaynağı olmuştur. Dengbêj Reso’nun anlatısı bu defa ise yönetmen Mirza Metin’e feyz olmuş, Mem û Zîn destanını orijinal metnin yapısına dokunmadan sahnelemesine vesile olmuştur.

Promiyer: 03.11.2021

Kaynak: Dengbêj Reso

Konsept, yönetmen, ışık tasarımı: Mîrza Metîn

Oyuncular: Pelda Bal, Kenan Demir, Roni Dildar

Dramaturg/Yönetmen Yardımcısı: Zelal Angay

Koreograf/Hareket düzeni: Arjen Brûsk

Fotograflar: Bariş Evîz, Khaled Saeidpour

Asîstan: Robîn Ozel

Teşekkürler Batman Yenisahne, Berîvan Turan, Selîm Kurt, Merve Akpınar